ÇİNKO ve GLUKOKORTİKOİD

Steroid hormonların : androjen, östrojen, progesteron, mineralokortikoid, glukokortikoid reseptörleri çinko bağıntılıdır. 

Glukokortikoidlerle serum kortizol düzeyleri arttığı oranlarda metallotionein, çinko taşıyıcı protein ZnT1 sentezlenir.

Çinko karaciğer ve adele içine girer.

Hücre içi çinko düzeyleri yaklaşık %80 artar.

İdrarla atılım değişmez.

Serum çinkosu %30-%40 azalır.

Kısa süreli intravenöz yüksek doz,( 1gr) metilprednizolonla azalan serum çinkosu ilaç kesildikten sonra iki günde bazal değerlere dönmekte.

 

ACTH enfüzyonuyla serum çinkosu üç ile dört saat içinde %50 dolayında azalmakta.

 

Kortikosteroid kullanan astımlılarda kullanmıyanlara göre serum çinkosu belirgin düşük, bakır/çinko oranları yüksek bulunmakta.

Çinko azlığı veya fazlalığı akut ve geçici olarak adrenal kortizol sekresyonunu etkilemekte.

Sabah saat 7’deki normal bazal kortizol düzeyi dört saat sonra %18 azaldığı halde, sabah saat 8’de 25 mg elementel çinko alan erişkinlerde azalma %59 dolayında bulundu.

Bu durum çinkonun adrenal korteksten bazal kortizol sentez ve sekresyonunu inhibe etmesinden kaynaklanmakta.

 

Sabah aç karnına çinko alınmamalı.

En uygunu daha sonraları yemeklerden bir saat önce veya iki saat sonradır.

Boy uzatmak, bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek, melatonin yapımı sağlamak için akşam yatmadan bir saat önce su içinde alınmalıdır.

 

Kronik alkolikler hiperkortizolemi ve düşük serum çinkosuyla birliktelik gösterirler.

Hiperkortizolemi alkolik serebral atrofi yapar, NMDA’nın

( N. Methyl D. Aspartate) nörotoksisitesini artırır.

Kronik alkoliklerde çinko eksikliği , hiperkortizolemi, NMDA ile uyarıcı toksik etkinin artmasına, alkole bağımlılığı engelleme konvülzyonlara yatkınlığa neden olmakta.

Çinko eksikliğinde artan serbest radikaller nöronlardaki hasarlardan sorumlu tutulmakta.

Çinko , hiperkortizolemiyi, alkol bağımlılığını önlemeye bağlı konvülzyonları ve beyin fonksiyon bozukluklarını önleyici önemli bir esansiyel elementtir.  

• Flynn A. Strain WH. Pories W J et al.  Rapid Serum Zinc Depletion Associated with Corticosteroid Therapy. Lancet. 298 (7735) : 1169-1172,1973.
•  
• Yunice AA. Czerwinski A W. Lindeman R D. Influence of Synthethic Corticosteroids on Plasma Zinc and Copper levels in Humans. The Am J of Med Scien. 282 (2): 68-74, 1981.
•  
• Peretz A. Neve J. Famacy J P. Effects of chronic and acute corticosteroid therapy on zinc and copper status in rheumatoid arthritis patients. J Trace Elem Electrolytes Health Dis. 3 (2) : 103-108, 1989.
•  
• Brandao-Neto J. Mendonca BB. Shumama T et al. Zinc acutely and temporarily inhibits adrenal cortisol secretion in human. Biological Trace Element Research. 24 (1): 83-89, 1990.
• Tsal M J. O’ Malley B W. Molecular mechanisms of action of steroid/thyroid receptor superfamily members. Annu Rev Biochem. 63: 451-483, 1994.
•  
• Manzano E. Carlen PL. Zinc Deficiency and Corticosteroids in the Pathogenesis of Alcoholic Brain Dysfunction. Alcoholism: Clinical and Experimental Research. 18849:895-901,1994.
•  
• Bury NR. Chung MJ. Sturm A et al. Cortisol stimulates the zinc signalling pathway and expression of metallothionein and ZnT1 in epithelials cells. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol.. 294. R623-R6