DEREDEN TEPEDEN ÇİNKO I
Çinko, insan sağlığı için gerekli, bir esansiyel
mikronutrienttir Besinlerle alınır, depolanmaz. Değişken havuzu plazma ve
karaciğerdir. Toplumda çinko eksikliği ortalama %31 düzeyinde olmakla beraber,
coğrafi bölgelere göre %4 ile %71arasında farklılık gösterir: Ekonomik durum, beslenme alışkanlıkları gibi
bir çok faktör besinlerden alınan cinkonun içeriğini ve biyoyararlılığını etkiler.
Çinkonun fonksiyonları
- Hücrelerin oluşumu, büyümesi, metabolizması, yaraların iyileşmesi
- Sinir iletisi, motor fonksiyonlar, hafıza, anlama , öğrenme, psikoloji.
- Hormonların salınımı ve aktivasyonu,
- Karbonhidrat metabolizması,
- Normal lipid metabolizması,
- Hücre mambranları,
- Deri düzeni,
- Bağışıklık sistemi,
- Koku ve tat alma,
- Retina ve lens yapısı,
- Alkol metabolizması,
- Ağır metallerin yan etkilerini azaltma.
Çinko eksiklik nedenleri
Gıdalarla yetersiz alım: Coğrafik yerel besinler, düşük protein alımı, hazır
yiyecekler, vejeteryan beslenme, metabolik hastalıklar.
Biyoyararlılığın azalması: yüksek lifli, fitatlardan zengin besinler, bebek
mamaları.
Emilim azlığı: yaşlılık,
gastrointestinal hastalıklar, çölyak, Crohn’s, kistik fibroz, Wilson,
enflammatuar barsak hastalıkları, paraziter enfeksiyonlar, protein eksikliği,
kardiyovasküler hastalıklar, mideye bant , bariatrik (gastrointestinal) cerrahi.
Aşırı kayıplar:
Yanıklar, cerrahi girişimler, enfarktüs, aşırı terleme, alkolizm, neoplastik
hastalıklar, diabet, kollajenozlar (romatoid artrit, lupus v.b), paraziter
barsak enfeksiyonlarına bağlı kronik kanamalar, böbrek hastalıkları, karaciğer
sirozu, menoraji, hemodializ, oral kontraseptifler, ACE inhibitörleri, aşırı
menstrüasyon, aşırı seks (erkek).
Gereksinimlerin artması: gebelik, emzirme, hızlı büyüme, stres, obezite.
İatrojenik: tartarazin
(gıdalardaki sarı boyalar), uzun süreli hipotonik, tuzdan fakir sıvı alımları. şelasyon
yapan ilaçlar, uzun süren intravenöz tedaviler, total parenteral beslenme.
Genetik defektler: akrodermatitis enteropatika, orak
hücreli anemi, Down sendromu, konjenital hipoplaziler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder