7 Temmuz 2015 Salı

DEREDEN TEPEDEN ÇİNKO I

Çinko, insan sağlığı için gerekli, bir esansiyel mikronutrienttir Besinlerle alınır, depolanmaz. Değişken havuzu plazma ve karaciğerdir.  Toplumda çinko eksikliği  ortalama %31 düzeyinde olmakla beraber, coğrafi bölgelere göre %4 ile %71arasında farklılık gösterir:  Ekonomik durum, beslenme alışkanlıkları gibi bir çok faktör besinlerden alınan cinkonun içeriğini  ve biyoyararlılığını  etkiler.                              

Çinkonun fonksiyonları
  1. Hücrelerin oluşumu, büyümesi, metabolizması, yaraların iyileşmesi 
  2. Sinir iletisi, motor fonksiyonlar, hafıza, anlama , öğrenme, psikoloji. 
  3. Hormonların salınımı ve aktivasyonu,
  4. Karbonhidrat metabolizması,
  5. Normal lipid metabolizması,
  6. Hücre mambranları, 
  7.  Deri düzeni,
  8. Bağışıklık sistemi,
  9. Koku ve tat alma,                                                                                          
  10.  Retina ve  lens yapısı,
  11. Alkol metabolizması,
  12. Ağır metallerin yan etkilerini azaltma.


Çinko eksiklik nedenleri

Gıdalarla yetersiz alım: Coğrafik yerel besinler, düşük protein alımı, hazır yiyecekler, vejeteryan beslenme, metabolik hastalıklar.

Biyoyararlılığın azalması: yüksek lifli, fitatlardan zengin besinler, bebek mamaları.

Emilim azlığı: yaşlılık, gastrointestinal hastalıklar, çölyak, Crohn’s, kistik fibroz, Wilson, enflammatuar barsak hastalıkları, paraziter enfeksiyonlar, protein eksikliği, kardiyovasküler hastalıklar, mideye bant , bariatrik  (gastrointestinal) cerrahi.

Aşırı kayıplar: Yanıklar, cerrahi girişimler, enfarktüs, aşırı terleme, alkolizm, neoplastik hastalıklar, diabet, kollajenozlar (romatoid artrit, lupus v.b), paraziter barsak enfeksiyonlarına bağlı kronik kanamalar, böbrek hastalıkları, karaciğer sirozu, menoraji, hemodializ, oral kontraseptifler, ACE inhibitörleri, aşırı menstrüasyon, aşırı seks (erkek).

Gereksinimlerin artması: gebelik, emzirme, hızlı büyüme, stres, obezite.

İatrojenik: tartarazin (gıdalardaki sarı boyalar), uzun süreli hipotonik, tuzdan fakir sıvı alımları. şelasyon yapan ilaçlar, uzun süren intravenöz tedaviler, total parenteral beslenme.

Genetik defektler: akrodermatitis enteropatika, orak hücreli anemi, Down sendromu, konjenital hipoplaziler.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder