Çinko ve Radyasyon

Radyasyon

Radyasyon, enerjinin  elektromanyetik dalgalar (foton) veya parçacıklar biçiminde yayımı    yada aktarımıdır.

Radyasyonun canlıda oluşturduğu etki, canlı tarafından absorplanan radyasyon enerjisinin bir fonksiyonudur.

 Radyasyonun biyolojik etki oluşturabilmesi için öncelikle dokuyu oluşturan hücrelere enerjisini transfer etmesi ve dokunun fizyolojik veya morfolojik olarak zarar görmesi için  yeterli sayıda hücrenin etkilenmesi gerekmektedir.

Radyasyon, maddesel ortamlarda yayılırken önüne çıkan atomlarla veya moleküllerle çarpışır. Bu arada da  enerjisine bağlı olarak ortamın molekülleriyle  iyonlaşma ve uyarılma olaylarına yol açar. Eğer madde ile etkileşen foton yeterli enerjiye sahipse çarptığı atomdan en az bir e- (elektron) kopartacaktır.

 Bunu gerçekleştirebilecek enerjiye sahip radyasyon, iyonlaştırıcı radyasyon olarak adlandırılır.

 Alfa, beta gibi parçacık özellikli radyasyonlar, X ve gama ışınları gibi elektromagnetik dalga karakterli radyasyonlar iyonlaştırıcı radyasyonlardır.

Enerjisi iyonlaşma için yeterli olmayan radyasyonlar İyonlaştıcı olmayan radyasyon olarak adlandırılır

Ancak bu elektromanyetik dalgaların foton enerjileri, atomları ve molekülleri iyonlaştıracak düzeyde değildir

Kızılötesi ışık, mor ötesi ışık, görünür ışık, radyo dalgaları ve mikrodalgalar bu gruba girer. 

İyonlaştırıcı olmayan Radyasyon kaynakları:

• Güneş ışıkları ( ultraviyole)
• Mobil ve kablolu telefonlar
• Baz istasyonları
• Mikrodalga fırınlar
• Radyo
• Radar
• Telsiz
• Navigasyon sistemi
• Tarayıcılar
• Lazer
• Bilgisayarlar
• Buz dolabı
• Çamaşır makinesi
• Radyatör,
• Vantilatör
• Elektrikli ısıtıcılar
• Elektrikli battaniye
• Saç kurutma makineleri
• Eskimiş elektrik kabloları

Çinko ve Radyasyon

• Çinko radyasyon tedavisinin bazı yan etkilerini: tat, koku kaybı, ağızda yaralar (stomatitler), enfeksiyonlara yatkınlığı azaltır.
• Çinko hem kemoterapi hem radyoterapiye karşı koruyucudur.

• Çinko melanoma riskini azaltır
• Çinko gamma ışınlarının tümörler üzerine olan etkilerini engellemez.
• Çinko daunorubisine bağlı kardiyotoksisite, hepatotoksisiteyi azaltır.
• Çinko kanser hücrelerini seçici olarak etkiler, apoptozla ölümlerini endükler.
• Çinko fiziki, kimyasal, immünolojik uyarıların endüklediği apoptoza karşı koruyucudur.
• Çinko çinko sağlam dokuları apoptozdan korur, kanserli hücrelerin apoptozunu sağlar.
• Işınlama lenslerde, çinko ve süperoksit dismütaz düzeylerini azaltır.
• Çinko ışınlamaya bağlı katarakt oluşumundan korur.
• Çinko eksikliğinde çinko, kalsiyum ve magnezyumla yer değiştirir, endojen endonükleazlar aktive olur DNA parçalanır. 

•  Çinko ile prevansiyon, radyasyonun neden olduğu kromozom aberasyonlarına direnç oluşturur
• Non-iyonizan radyasyon  çinko kayıplarına ve yan etkilere yol açarlar.
• Çinko antioksidan, antienflammatuar etkileriyle radyasyona bağlı doku yıkımlarından koruma sağlar.